วัดยาง ณ รังสี และพิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้าน

ตำบลท่าหลวง เมืองลพบุรี ลพบุรี 15000

รายละเอียดเกี่ยวกับที่เที่ยว

วัดยาง ณ รังสี ตั้งอยู่ที่ตำบลตะลุง อำเภอเมือง ริมฝั่งแม่น้ำลพบุรีด้านตะวันออก ด้านหน้าติดทางหลวงสายลพบุรี-บางปะหัน อยู่ห่างจากตัวเมืองไปทางทิศใต้ประมาณ 9 กิโลเมตร เดิมเรียกว่า วัดพญายาง เนื่องจากภายในบริเวณวัดมีต้น ยางยักษ์ใหญ่ตระหง่านเป็นสัญลักษณ์ท่ามกลางดงต้นยาง สันนิษฐานว่าเดิมเป็นวัดโบราณอยู่กลางป่า น่าจะมี อายุตั้งแต่สมัยละโว้ เพราะมีประติมากรรมหินทรายประดิษฐานอยู่ภายในพระอุโบสถของวัด ต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาได้มีการบูรณะปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่และเปลี่ยนชื่อใหม่ถึง 2 ครั้ง เดิมเป็นวัดยางศรีสุธรรมาราม แล้วเปลี่ยนเป็นวัดยาง ณ รังสี จนถึงปัจจุบัน ภายในวัดยังมีพิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้าน นอกจากนี้ยังมีศาลากลางเปรียญไม้ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2470 ตั้งอยู่ริมแม่น้ำลพบุรี เป็นสถาปัตยกรรมแบบศาลาวัดในชนบทของภาคกลางในประเทศไทย ซึ่งนับวันจะหาดูได้ยาก ต่อมาได้มีการบูรณะซ่อมแซมแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2531 โครงการพิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้านจึงได้เกิดขึ้น และนับเป็นพิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้านแห่งแรกของประเทศไทย

ในส่วนของพิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้านวัดยาง ณ รังสี ตั้งอยู่ที่ศาลการเปรียญ (หลังเก่า) เป็นที่จัดแสดงเรือพื้นบ้านที่เคยใช้เป็นพาหนะสัญจรทางน้ำในอดีต เพราะชาวบ้านมีชีวิตผูกพันอยู่กับแม่น้ำและเรือพื้นบ้านตลอด เรือบางชนิดก็ยังมีใช้อยู่ในปัจจุบัน เช่น เรือหมู เรือบด เรือกระแชง เรือชะล่า เรือป๊าป เรือผีหลอก เรือพายม้า เรือมาด เรือสำปั้นหรือสามปั้น เรือเข็มหรือเรือโอ่ เรือยาว เรืออีโปง เรือเอี้ยมจุ๊น ฯลฯ มีเรือประมาณ 60 ลำ นอกจากนี้ยังมีเรือยาวลำใหญ่ซึ่งเป็นเรือในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชอยู่ 1 ลำ คือเรือมาด เรือที่หาดูได้ยากที่สุดในประเทศไทยคือ เรือเข็ม, เรือหางเหยี่ยว, เรือชะล่า และเรืออีโปง

ศาลาการเปรียญ (หลังเก่า) ซึ่งเป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์ สร้างขึ้นมาตั้งแต่ปีพ.ศ. 2470 ตั้งอยู่ริมแม่น้ำลพบุรี เป็นศาลาที่มีความสวยงามได้สัดส่วนและมีคุณค่าทางศิลปะอย่างยิ่ง เมื่อปีพ.ศ. 2525 ศาลาหลังนี้ได้ชำรุดทรุดโทรมมาก วัดยาง ณ รังสีจึงได้สร้างศาลากาลเปรียญคอนกรีตขึ้นมาใหม่ และจะรื้อศาลาเก่าหลังนี้แต่ อาจารย์ภูธร ภูมะธน ขณะนั้นทำหน้าที่เป็นหัวหน้าพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติสมเด็จพระนารายณ์ และชมรมอนุรักษ์โบราณวัตถุสถานและสิ่งแวดล้อมจังหวัดลพบุรี ได้ขอร้องให้วัดรักษาศาลาการเปรียญหลังนี้ไว้ เพราะศาลาการเปรียญที่ทำด้วยไม้สวยงามเช่นนี้นับวันจะหมดสิ้นไป เพื่อเป็นการอนุรักษ์ไว้ ทางวัดยาง ณ รังสี เห็นชอบและขอร้องให้หาทุนมาช่วยบูรณะซ่อมแซมศาลา ต่อมาได้จัดให้มีการทอดผ้าป่าสามัคคี เพื่อนำปัจจัยมาบูรณะซ่อมแซมศาลาการเปรียญถึง 2 ครั้ง คือ ในปี พ.ศ. 2529 และพ.ศ. 2531 การดำเนินการซ่อมแซมจึงแล้วเสร็จ และได้เริ่มใช้ศาลาหลังนี้เป็นพิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้านขึ้น ลักษณะทางสถาปัตยกรรมของศาลาการเปรียญวัดยาง ณ รังสี เป็นศาลาไม้ทรงไทย โถงยาว 26 เมตร กว้าง 12.50 เมตร ใต้ถุนสูง หลังคาปีกนกซ้อนกัน 3 ชั้น เดิมหลังคาปีกนกมุงด้วยสังกะสีและได้ทำการบูรณะซ่อมแซมเปลี่ยนเป็นมุงด้วยกระเบื้อง ส่วนพื้นที่หน้าจั่วด้านหน้าและด้านหลังของศาลาแกะสลักไม้ลายนูนปิดทองประดับกระจกเป็นรูปเทพารักษ์นั่งในซุ้มลายทอง สลักเป็นรูปเทพพนมประกอบลายก้านขด มีเครืื่องประดับหลังคาเป็นช่อฟ้านาคเลื้อยอย่างสวยงาม มีบันไดด้านทิศใต้และทิศตะวันตกลงศาลาท่าน้ำ

ผู้ออกแบบศาลาคือ นายปั่น แตงบู่ ช่างไม้ในหมู่บ้าน มีเรื่องเล่ากันว่าผู้ออกแบบได้จำลองรูปแบบอาคารมาจากภาพศาลาที่อยู่ในธนบัตรใบละ 1 บาท ที่พิมพ์ในสมัยรัชกาลที่ 8 มาวาดลงพื้นดิน แล้วสร้างแบบจำลองโดยใช้ไม้โสนและได้ทำการขยายแบบและทำการก่อสร้าง พิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้านวัดยาง ณ รังสี เปิดเป็นทางการเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2533 พิพิธภัณฑ์เรือพื้นบ้านที่วัดยาง ณ รังสี เป็นแห่งแรกของประเทศไทยที่เก็บเรือพื้นบ้านเป็นพิพิธภัณฑ์ที่แสดงถึงมรดกสำคัญที่เกี่ยวข้องกับชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนในท้องถิ่น ทั้งยังเป็นประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับทุกคนที่ไปเที่ยวชม

การเดินทางใช้เส้นทางสายลพบุรี-บ้านแพรก(ถนนเลียบคลองชลประทาน) ห่างจากอำเภอเมืองลพบุรี ประมาณ 8 กิโลเมตร มีรถประจำทางสายลพบุรี-บ้านแพรก-อยุธยาผ่านหน้าวัด วัดจะอยู่ด้านขวามือ มีรถโดยสารประจำทางสายลพบุรี – บ้านแพรก ออกจากสถานีขนส่งลพบุรี ระหว่างเวลา 05.30 – 17.30 น. โทร. 036-656390, 08-18578761